การลงทุน 101 : หุ้นคืออะไร

“เล่นหุ้น” คำนี้เราได้ยินกันบ่อย แล้วหุ้นคืออะไร? กับนักลงทุมือฉมัง คำถามนี้คงไม่ยากที่จะตอบครับ แต่ถ้าเป็นนักลทุนมือใหม่ หรือผู้สนใจ การทำความรู้จักกับหุ้น ก็ถอเป็นเรื่องสำคัญครับ แม้การลงทุนจะเสี่ยง แต่การลงทุนกับสิ่งที่เราไม่รู้ว่ามันคืออะไร มันคือความเสี่ยงมหาศาลเลยทีเดียว

เข้าใจนิยามของหุ้น

เอาแบบเป็นทางการ หุ้นหรือเรียกเต็มๆว่าหุ้นสามัญนั้น เป็นหลักทรัพย์ประเภทหนึ่งที่เมื่อเราลงทุนในหุ้นของบริษัทใด เราก็จะมีสถานะเป็น “เจ้าของ” ของบริษัทนั้น หรือมันก็คือเอกสารแสดงสิทธิ์ความเป็นเจ้าของในกิจการนั้นๆ โดยมีสิทธิ์ในการออกเสียงกำหนดทิศทางบริษัท หรือเป็นเจ้าของธุรกิจตามสัดส่วนที่ถือไว้ ยกตัวอย่างแบบง่ายๆ สมมติว่าคน 3 คนนาย A B และ C ต้องการจะลงทุนทำธุรกิจหนึ่ง โดยทั้ง 3 ก็ได้นำเงินคนละหนึ่งแสนมาเป็นทุนในการดำเนินงาน รวมแล้ว บริษัทนั้นจะมีทุนทั้งหมด 3 แสนบาทโดยออกหุ้นมา 6 หุ้นหุ้นละ 5 หมื่นบาท แบ่งตามจำนวนเงินที่ลง ซึ่งทั้งสามคนนี้จะมีสถานะเป็นเจ้าของ มีสิทธิ์ออกเสียงคนละ 2 เสียง(ตามจำนวนหุ้น)ในการลงความเห็นสำหรับการประชุมในเรื่องสำคัญๆ เช่นการแต่งตั้งผู้บริหาร การนำเงินไปลงทุน ว่าจะขยายธุรกิจมั้ย ต้องการให้ปีนี้มีกำไรเท่าไหร่ พร้อมกับมอบนโยบายให้ผู้บริหารไปทำตาม (บางครั้งผู้บริหารก็คือเจ้าของเองก็มีครับ) หรือกรณีที่มีกำไรแล้ว จะนำกำไรไปลงทุนต่อหรือไม่หรือจ่ายปันผล หรือถ้าขาดทุน จะทำอย่างไร เพิ่มทุนหรือไม่? ซึ่งคนที่จะมีสิทธิ์ลงคะแนนในเรื่องเหล่านี้ ก็ต้องเป็นคนที่ร่วมลงขันซึ่งก็คือเจ้าของในธุรกิจนี้ครับ

          หากมีคนสนใจเพิ่มขึ้นเนื่องจากธุรกิจที่ทำกำไรได้ต่อเนื่องหรือด้วยเหตุผลอันใดก็ตาม จนนาย D สนใจ จนอยากจะร่วมเป็นเจ้าของด้วย เจ้าของเดิมอาจออกหุ้นเพิ่มเพื่อขายให้แก่นาย D ซึ่งอาจขายได้มากกว่าหุ้นละ 5 หมื่น(เนื่องจากธุรกิจดีขึ้นนั่นเอง) แต่หากมีมติไม่ออกหุ้นเพิ่ม ซึ่งจะเป็นการลดสัดส่วนความเป็นเจ้าของลง(ทรัพย์ทางเทคนิคเรียกว่า Dilution Effect ครับ แต่อย่าเพิ่งสนใจกับทรัพย์นี้มากครับ ข้ามไปก่อน) เจ้าของเดิมบางคน(สมมติให้เป็นนาย A)ก็อาจแบ่งหุ้นตัวเองออกเป็นมาหุ้นหนึ่งขายให้นาย D ไป นาย D ได้หุ้นมา 1 หุ้น ต่อรองกันแล้วที่ราคา 7หมื่นบาท ขณะที่นาย A ได้เงินสดมา 7 หมื่นบาท(มีกำไรด้วย) เจ้าของก็จะมี 4 คนเหมือนกัน แต่สิทธิ์ในการออกเสียงของนาย A จะเหลือเพียง 1 เสียง เนื่องจากขายหุ้นให้นาย D ไปแล้วหุ้นหนึ่ง ซึ่งสิทธิ์ในการออกเสียงนั้นจะไปอยู่ที่นาย D ที่เพิ่งซื้อไปหุ้นนึงครับ หรือหากนาย B อยากเลิกทำแล้ว ก็อาจขายหุ้นคืนที่เจ้าของเดิมที่ยังทำต่อ หรืออาจหาคนมาซื้อไป ส่วนจะได้เท่าไหร่นั้น ก็ต้องต่อรองกันครับ หากธุรกิจยังดีอยู่ ก็อาจขายได้มากกว่าต้นทุน แต่ถ้าไม่ ก็อาจขาดทุนนั่นเอง

หุ้นสามัญ รู้จักซักนิด ก่อนคิดลงทุน

หุ้นสามัญก็มีแนวคิดเหมือนตัวอย่างที่ยกมาครับ แต่การซื้อขายจะเป็นทางการ โดยการซื้อขายจะมีตัวกลางก็คือตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย(Stock Exchange Thailand :SET) หรือที่เรียกติดปากว่าตลาดหุ้น ซึ่งเป็นตลาดรองในการซื้อขายครับ โดยการซื้อขายในตลาดรองจะไม่ส่งผลอะไรต่อบริษัท (ส่วนตลาดแรกก็คือการเสนอขายหุ้นแก่ประชาชนโดยบริษัทเองครับ โดยบริษัทจะได้เงินสดมาเพิ่ม แต่สัดส่วนความเป็นเจ้าของของเจ้าของเดิมจะลดลง) แต่การซื้อขายในตลาดหลักทรัพย์เป็นเพียงการเปลี่ยนมือระหว่างเจ้าของเดิมและเจ้าของใหม่เท่านั้น จำนวนหุ้นทั้งหมดที่บริษัทออกมายังไม่เปลี่ยนอะไร

          ในตลาดหลักทรัพย์จะมีหุ้นของบริษัทจดทะเบียนให้เลือกซื้อหลายร้อยตัวครับ ผู้สนใจที่จะซื้อขายหุ้นในตลาดหลักทรัพย์ฯสามารถทำได้โดยการขอเปิดบัญชีซื้อขายหลักทรัพย์ต่อบริษัทหลักทรัพย์ซึ่งถือเป็นนายหน้าในการซื้อขายหุ้น โดยเราจะส่งคำสั่งซื้อขายผ่านบริษัทหลักทรัพย์ครับการซื้อขายเป็นระบบจับคู่ โดยส่งเป็นชื่อหุ้นที่เราจะซื้อ ปริมาณและราคาที่ต้องการ คำสั่งจะถูกส่งไปรอจับคู่ หากมีคำสั่งขายที่พอดีกับคำสั่งซื้อของเรา ก็จับคู่กัน แล้วได้หุ้นมาโดยที่ไม่รู้จักผู้ขาย ส่วนการขายก็เหมือนกันครับ

          นี่ก็เป็นรายละเอียดคร่าวๆในการอธิบายว่าหุ้นคืออะไร ซื้อขายอย่างไร แต่ก็ยังคงมีรายละเอียดปลีกย่อยอยู่มากครับ ทั้งการขึ้นเครื่องหมายต่างๆ การออกหุ้นเพิ่มทุนของบริษัท เป็นต้น แต่เมื่ออ่านมาถึงตรงนี้แล้ว ก็คงทราบถึงแนวคิดคร่าวๆเกี่ยวกับหุ้นแล้ว ส่วนเราจะได้อะไรจากการลงทุนในหุ้น เอาไว้ไปพูดกันต่อในบทถัดๆไปครับ

ที่มารูปภาพ
https://www.routingnumberusa.com/common-stock-vs-preferred-stock/